જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા રહસ્ય-૩૭

જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા ઉપર આધારિત  

PREVIOUS PAGE

NEXT PAGE

INDEX PAGE

અધ્યાય-૪-જ્ઞાન કર્મ સંન્યાસયોગ -૮

જયારે આ આત્મજ્ઞાન ની પ્રાપ્તિ થાય છે-
અંતર માં રહેલા 
પરબ્રહ્મ નો (આત્મા નો) સાક્ષાત્કાર થાય છે-

ત્યારે .....આપોઆપ...

--સર્વ કર્મ ની ઈચ્છા શમી જાય છે.

--સર્વ તર્કો નો લોપ  (નાશ) થઇ જાય છે.

--ઇન્દ્રિયો  (મુખ-વગેરે) વિષય (સ્વાદ-વગેરે) ને ભૂલી જાય છે.

--મન નું મનપણું બાજુ પર જતું રહે છે.

--શબ્દો ની દોડ અટકી  જાય છે-વિચારો ની ઉત્કંઠા પૂરી થાય છે.

અહીં એવું પણ કહી શકાય કે-

જે જે –જુદી જુદી જાતના -કર્મો કરીને  જે (આત્મજ્ઞાન) મેળવવાનું છે-

તે મળ્યા પછી-તે કર્મો નું કોઈ જ મહત્વ નથી રહેતું નથી.

કર્મો નું અસ્તિત્વ રહેતું નથી-કે પછી-તે કર્મો કોઈ બંધન કરી શકતા નથી.

આવા આત્મજ્ઞાન ને પામેલા અનુભવી-સંત મહાત્માઓ પાસે જવાથી,

અને તેમની સેવા કરવાથી –મન માં રહેલું  અભિમાન નષ્ટ પામે છે,

અને આ સંત મહાત્માઓ પાસેથી ઈચ્છિત માર્ગદર્શન પણ મળે છે. (૩૪)

અભિમાન નષ્ટ થવાથી અને સંત-મહાત્માઓ ના માર્ગદર્શન થી,

ભેદ નો (મારું-તારું.હું –તું) નાશ થાય છે, આત્મજ્ઞાન ની પ્રાપ્તિ થાય છે,અને

દુનિયા ના દરેક પ્રાણી માં (આત્મામાં) –પરમાત્મા નો વાસ છે –તેવી પ્રતીતિ થાય છે.

અને આ અનેક પાપો થી ભરેલા સમુદ્ર ને (સંસારને) આત્મજ્ઞાનની મદદથી અનાયાસે તરી જવાય છે.

જેમ સારી રીતે પ્રજ્વલિત થયેલો અગ્નિ ,લાકડા ને બાળી ને ભસ્મ કરી નાખે છે-

તેમ આ આત્મજ્ઞાન નો પ્રજ્વલિત થયેલો અગ્નિ (જ્ઞાનાગ્નિ),

સર્વ કર્મો ને બાળીને ભસ્મ કરી નાખે છે.

આ જગતમાં –આ-આત્મજ્ઞાન ના સમાન પવિત્ર બીજું કશું નથી.

યોગાભ્યાસ થી આગળ વધેલો પુરુષ ,ધીરે ધીરે સમય થતાં, આ આત્મવિષયક જ્ઞાન પોતાની

જાતે જ મેળવે છે. (૩૮)

હવેનો આ શ્લોક ઘણો મહત્વનો છે.

પરમ શાંતિ કોને મળે ?

(૧) જે શ્રદ્ધાવાન છે, (૨) જે જ્ઞાનપ્રાપ્તિ માટે તત્પર (ઉત્સુક) થયેલો છે, (૩) જે જીતેન્દ્રિય છે,

તેવા પુરુષને –આ આત્મવિષયક જ્ઞાન મળે છે,

અને આ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી તરત જ પરમ શાંતિ મળે છે. (૩૯)

પણ જેને સત્ય-પરમાત્મા વિષે અશ્રદ્ધા છે,

પરમાત્મા વિષે –આત્મવિષયક જ્ઞાન વિષે, સંશય છે,

તે નાશ ને પામે છે, અને આવો સંશયાત્મા (શંકાશીલ પુરુષ) –

પરમ શાંતિ ને પ્રાપ્ત થતો નથી,

પરંતુ યોગ ના દ્વારા જેને સર્વ કર્મો નો સંન્યાસ (ત્યાગ) કરેલો છે,અને

આત્મ-જ્ઞાન દ્વારા જેના સંશયોનો લોપ (નાશ) થઈને આત્મ-સ્વ-રૂપ પ્રાપ્ત થયેલું છે,

તેવા જ્ઞાની ને કર્મ નું બંધન પ્રાપ્ત થતું નથી. (૪૦-૪૧)

શ્રીકૃષ્ણ અર્જુન ને કહે છે-કે-

તારા મન ની અંદર જે સંશય થયેલો છે-તે અજ્ઞાન ના લીધે ઉભો થયેલો છે,

તેનો  જ્ઞાન-રૂપી તલવારથી વધ કરી, તું –

કર્મ અને ફળ ઈશ્વર ને અર્પણ કરનારા –આ કર્મયોગનું શરણ (અવલંબન) સ્વીકાર,

અને યુદ્ધ કરવા ઉભો થા. (૪૨)

અધ્યાય-૪ –જ્ઞાનકર્મસંન્યાસયોગ –સમાપ્ત.

અનુસંધાન-અધ્યાય-૫-કર્મ સંન્યાસ યોગ.

અધ્યાય-૪-ટુંકસાર રૂપે  વાંચવા અહીં ક્લિક કરો.

જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા ઉપર આધારિત  

PREVIOUS PAGE

NEXT PAGE

INDEX PAGE