Dec 21, 2016

Yog-Vasishth-Gujarati-યોગવાસિષ્ઠ મહારામાયણ-ઉત્તર રામાયણ-698

હે અર્જુન,જેમાં લાંબુ લાંબુ ભ્રમણ થયા કરે છે,તેવું આ જગત -
વાસના-રૂપી રજ્જુથી બંધાયેલું છે,અને વાસના-રૂપી ફાંસીથી ટુંપાયા કરે છે.
જેમ,અરીસામાં પ્રતિબિંબ રહે છે-તેમ આ જગત બ્રહ્મમાં રહેલું છે,
માટે આધાર (અધિષ્ઠાન) થી અભિન્ન હોવાને લીધે,છેદન-ભેદન થવા છતાં જગતનો નાશ નથી.
આમ હોવાથી, આ જગતમાં કોનું શું ભેદાય કે છેદાય? શાથી-શીરીતે-કે ક્યાં  ભેદાય કે છેદાય?
આવા જ્ઞાનને લીધે તમારી વાસનાઓ પણ બ્રહ્મથી જુદી નથી જ,એમ સિદ્ધ થાય છે.

જે પુરુષ,સઘળા ધર્મોમાં તત્પર હોવા છતાં ને સર્વજ્ઞ હોવા છતાં પણ વાસનાથી રહિત થયો ના હોય,
તે પુરુષ પાંજરામાં રહેલા સિંહની જેમ બંધાયેલો જ છે-એમ સમજવું.
જે મનુષ્યના ચિત્ત-રૂપ-ખેતરમાં વાસના-રૂપી-બીજ અલ્પ પણ રહી ગયું હોય,
તેને તે (વાસના-રૂપી-બીજ) પાછું સંસાર-રૂપી-મોટું-વન થઇ પડે છે.

અભ્યાસને લીધે હૃદયમાં રૂઢ થયેલા,તત્વ-બોધ-રૂપી-અગ્નિથી,
જો વાસના-રૂપ-બીજ પૂરેપૂરું બળી ગયું હોય તો,તે ફરી ઉગતું જ નથી.
અને જેમાંથી વાસના-રૂપી બીજ નિઃશેષ રીતે બળી ગયું હોય-એવું સ્વચ્છ મન,
સુખ-દુઃખ-આદિ વસ્તુઓમાં ડૂબતું નથી.

હે અર્જુન,તમે અપાર આશાઓ ત્યજી દઈને આ પવિત્ર ઉપદેશનું સારી રીતે મનન કરો,
મનના મોહથી રહિત થાઓ અને બંધુઓના વધ આદિથી થતા કલેશોથી રહિત થઈને,
એક શાંત બ્રહ્મ-રૂપે નિર્ભય રહીને,પરમાનંદથી સ્વ-રૂપમાં જ રહો.

(૫૮) અર્જુનની કૃતાર્થતા

અર્જુન કહે છે કે-હે કૃષ્ણ,આપણી કૃપથી મારો મોહ દુર થયો,આત્મભાન થયું,સર્વ સંદેહો દુર થયા છે,
અને સ્વસ્થ થયો છું,હવે હું આપના કહેવા પ્રમાણે વર્તીશ.

શ્રીકૃષ્ણ કહે છે કે-જો બોધથી હૃદયમાં સ્પષ્ટ રીતે રાગ (આસક્તિ) આદિ વૃત્તિઓ સર્વથા શાંત થઇ ગઈ હોય,
તો,અંદર ચિત્તને શાંત તથા વાસના-રહિત થયેલું સમજો.
આ ચિત્તની વાસના-રહિત થયેલી સ્થિતિમાં,પ્રત્યગાત્મા (પરમાત્મા)-રૂપ-બ્રહ્મ-તત્વ,
કે જે વ્યવહારમાં સર્વ-રૂપ તથા સર્વ-વ્યાપક છે-તથા-પરમ-અર્થમાં સર્વથી રહિત છે-
તે તત્વ દ્રશ્યોથી (જગતથી કે જગતના પદાર્થોથી) રહિત થઇ જાય છે.

જેમ,પૃથ્વી પરથી ઉડીને આકાશમાં અત્યંત ઉંચે ગયેલું પક્ષી કોઈના જોવામાં કે જાણવામાં આવતું નથી,
તેમ એ પદ (પરમ-તત્વ) જગતના કોઈ (અજ્ઞાની)લોકોને કે ઇન્દ્રિયો વગેરેના જોવામાં કે જાણવામાં આવતું નથી.
એ ચેતન-રૂપ-આત્માને સર્વનો પ્રકાશ કરનાર,શુદ્ધ,સંકલ્પોથી રહી,ઇન્દ્રિય આદિથી અગમ્ય,
અને સવિષય જ્ઞાનોથી દૂર જેવો જાણો.

   PREVIOUS PAGE          
        NEXT PAGE       
      INDEX PAGE