જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા રહસ્ય-૬૯

જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા ઉપર આધારિત  

PREVIOUS PAGE

NEXT PAGE

INDEX PAGE

અધ્યાય-૧૦-વિભૂતિયોગ-૪

પરમાત્મા (શ્રીકૃષ્ણ-બ્રહ્મ-ઈશ્વર)ની 

મુખ્ય-મુખ્ય વિભૂતિઓ કઈ કઈ છે ? 
અથવા તો –

પરમાત્મા ક્યાં ક્યાં વિરાજેલા છે ?

તો શ્રીકૃષ્ણ (પરમાત્મા-બ્રહ્મ) કહે છે-કે-

---પ્રત્યેક જીવમાં (પ્રાણીમાં) જે -આત્મા -છે –તે હું (પરમાત્મા) છું. અને

   -તે સર્વ જીવો (પ્રાણીઓ) નો  આદિ-મધ્ય અને અંત પણ હું છું.................(૨૦)

---બાર આદિત્યોમાં (અદિતિ ના બાર પુત્રો) માં- વિષ્ણુ   (વામન અવતાર)  હું છું.

   - તેજસ્વી વસ્તુઓમાં કિરણોવાળો સૂર્ય હું છું.

   -૪૯ –મરુદગણો માં (વાયુદેવતાઓ માં)- મરીચિ- હું છું.

   -આકાશમાંના નક્ષત્રો માં -ચંદ્ર -હું છું.......................................................(૨૧)

---વેદો માં- સામવેદ- હું છું.

   -દેવો માં –ઇન્દ્ર- હું છું.

   -ઇન્દ્રિયો માં –મન- હું છું.

   -સર્વ પ્રાણીઓ (જીવો) માં –ચેતના (જ્ઞાન) શક્તિ-હું છું..............................(૨૨)

---૧૧-રુદ્રોમાં –શંકર-હું છું.

   -યક્ષ-રાક્ષસો માં ધન નો સ્વામી –કુબેર-હું છું.

   -૮-વસુઓ માં –અગ્નિ- હું છું.

   -શિખરધારી સર્વ પર્વતો માં ઉચ્ચ –મેરુ પર્વત- હું છું.................................(૨૩)

---પુરોહિતો માં (ગુરુઓમાં) –બૃહસ્પતિ-હું છું.

   -સેનાપતિઓમાં –કાર્તિક સ્વામી-હું છું.

   -જળાશયોમાં –સમુદ્ર-હું છું.

   -સિદ્ધ મહર્ષિઓમાં –ભૃગુઋષિ-હું છું.

   -વાણી માં (ધ્વનિમાં) એકાક્ષર – ॐ કાર –હું છું.

   -સર્વ પ્રકાર ના યજ્ઞો માં –જપયજ્ઞ-હું છું.

   -અચળ વસ્તુઓ માં- હિમાલય- હું છું.....................................................(૨૪-૨૫)

---સર્વ વૃક્ષો માં –પીપળો-હું છું.

   -દેવર્ષિ ઓમાં –નારદ-હું છું.

   -ગંધર્વોમાં –ચિત્રરથ-હું છું.

   -સિદ્ધો માં –કપિલમુનિ –હું છું.

   -અશ્વો માં (ઘોડાઓમાં) –ઉચ્ચૈશ્રવા-અશ્વ હું છું,

   -હાથી ઓમાં –ઐરાવત- હાથી હું છું.

   -મનુષ્યોમાં-રાજા-હું છું...........................................................................(૨૬-૨૭)

---આયુધોમાં (શસ્ત્રોમાં) –વજ્ર-હું છું.

   -ગાયોમાં –કામધેનું-હું છું.

   -પ્રજા ને ઉત્પન્ન કરનાર માં-મદન-હું છું.

   -સર્પોમાં-વાસુકિ- હું છું.

   -નાગો માં-નાગરાજ અનંત (શેષ)-હું છું.

   -જળદેવતાઓમાં-વરુણ-હું છું.

   -પિતૃગણોમાં (પિતૃ દેવતાઓમાં) –અર્યમા-હું છું.

   -નિયંત્રકો (નિયમન કરનારા) માં-યમ-હું છું...............................................(૨૮-૨૯)

---દૈત્યો માં –પ્રહલાદ-હું છું.

   -કાળ ની (સમયની) ગણત્રી કરનારાઓમાં –કાળ-હું છું.

   -પશુઓ માં –સિંહ- અને પક્ષીઓમાં-ગરુડ- હું છું..............................................(૩૦)

---પવિત્ર કરનારી વસ્તુઓમાં –વાયુ-હું છું.

   -શસ્ત્રધરોમાં –રામ-હું છું.

   -મત્સ્યોમાં-મકર-હું છું અને

   -નદીઓમાં –ભાગીરથી  (ગંગા હું છું..............................................................(૩૧)

   

જ્ઞાનેશ્વરી ગીતા ઉપર આધારિત  

PREVIOUS PAGE

NEXT PAGE

INDEX PAGE