ભૃગુ ઋષિએ પોતાના પુત્રના દેહ પર કમંડલુ ના જળ વડે,મંત્ર થી સિંચન કર્યું.
કે જેથી જેમ,વર્ષા-ઋતુમાં ખાડાઓ જળથી પુરાઈ જવાથી નદી શોભે છે,
તેમ,તે દેહની સર્વ નાડીઓ શોભવા લાગી.અને પછી
જેમ જળ અને વાયુના સંયોગ થી મેઘ ઉભો થાય તેમ,શુક્રાચાર્ય ઉભા થયા અને
પોતાના પિતાને પ્રણામ કર્યા.ત્યારે ભૃગુ એ પોતાના પુત્રને પહેલાંની પેઠે જ આલિંગન કર્યું.
ભૃગુએ પોતાના પુત્ર ના કોમળ દેહ પરથી દૃષ્ટિ કરી-પણ “આ મારો પુત્ર છે” એવી રીતની અયોગ્ય
વ્યવસ્થા ને વશ થયા વિના તેના તરફ હાસ્ય કરીને (ઉપહાસ કરીને) પોતાના પુત્ર પરના સ્નેહ નો ત્યાગ કર્યો.કારણકે જ્યાં સુધી દેહમાં જીવભાવ છે ત્યાં સુધી જ તેમાં પોતાપણું રહે છે. (ભ્રુગુમાં જીવભાવ નથી)
ત્યાર પછી તે બે મહા-બુદ્ધિમાનો એક મુહૂર્ત ત્યાં રહ્યા,
અને ત્યાંથી ઉભા થઈને સમંગા નદીને કિનારે રહેનાર,તે બ્રાહ્મણ ના દેહને અગ્નિ-સંસ્કાર કર્યો.
ત્યાર બાદ જેમ આકાશમાં સૂર્ય અને ચંદ્ર રહે છે તે પ્રમાણે તે પવિત્ર વનમાં બંને રહેવા લાગ્યા.
તે બંને જીવન-મુક્તો જગતના ગુરૂ સમાન છે,અને
તેઓ દેશ-કાળને લીધે પ્રાપ્ત થતી,શુભ-અશુભ અવસ્થામાં સમાન ભાવે રહેતા હતા.
ત્યાર પછી કેટલેક કાળે,શુક્રાચાર્યને દૈત્યો નું ગુરૂ-પણું પ્રાપ્ત થયું
અને ભૃગુ ઋષિ પણ પોતાને યોગ્ય પ્રજાપતિ ના અધિકારપણાને પામ્યા.
(૧૭) સત્ય સંકલ્પો સિદ્ધ થાય છે.
રામ પૂછે છે કે-હે,ભગવન,ભૃગુ ના પુત્ર શુક્ર ને મનોરથ થી જે પ્રતિભાસ થયો,
તે પ્રતિભાસ સ્વર્ગના સુખથી સફળ થયો,
તો તે પ્રમાણે બીજાઓને જે પ્રતિભાસ થાય છે તે કેમ સફળ થતો નથી?
વસિષ્ઠ કહે છે કે-શુક્રાચાર્ય ના –પહેલાં કરેલા-તે - (અગાઉના) કલ્પ -ના જે સઘળા દોષો હતા,
તે,દોષો,તે કલ્પ –ના "છેલ્લા જન્મ"માં કરવામાં આવેલા કર્મોથી અને ઉપાસનાઓથી,ક્ષય પામી ગયા હતા.
માટે આ કલ્પ માં શુક્ર નું જે પ્રથમ શરીર ઉત્પન્ન થયું,તેમાં પૂર્વ-કલ્પ ના દોષો નો સંબંધ હતો જ નહિ.
શુક્રાચાર્ય નું -તે શરીર તો "અધિકાર ભોગવવા" માટે "બ્રહ્માના સંકલ્પ" થી જ ઉત્પન્ન થયેલું હતું.
તેથી તેમાં,શુક્ર ના સંકલ્પ નો કોઈ દોષ હતો જ નહિ.
વળી તેમાં બીજ તથા ગર્ભ આદિ નો કશો દોષ હતો જ નહિ.
આથી તેમના સંકલ્પો સિદ્ધ થયા.પણ બીજાઓને તે પ્રમાણે સંકલ્પો સિદ્ધ થતા નથી..
સર્વ પ્રકારની તૃષ્ણાઓ શાંત થતાં,"શુદ્ધ થયેલા ચિત્તની જે સ્થિતિ" થાય છે,તે જ "પરમ સત્ય-બ્રહ્મ" છે.
અને તે જ "નિર્મળ ચૈતન્ય" કહેવાય છે.
અને તે નિર્મળ થયેલું ચિત્ત જેવી ભાવના કરે છે,તે ચિત્ત –તરત જ તેવા પ્રકાર નું જ થઇ જાય છે.
જેમ,જે પાણી છે તે જ ચકરી-રૂપ થઇ જાય છે,તેમ,જે ચિત્ત છે તે જ પોતે ધારેલા પદાર્થો-રૂપ થઇ જાય છે.
જેમ,શુક્ર ને એ વિભ્રમ,પોતાની મેળે જ ઉઠતાં,સત્ય-રૂપે જોવામાં આવ્યો હતો,
તેમ, શુદ્ધ ચિત્ત-વાળા,બીજાઓને પણ,જે મનોરથ ઉઠે છે,તે સત્ય-રૂપે જ જોવામાં આવે છે.
જયારે-અશુદ્ધ ચિત્તવાળાઓને-મરણ ના સમયમાં જે કર્મો અને વાસનાઓ ઉદય પામે છે,
તે કર્મો અને વાસનાઓ પ્રમાણે તેમને બીજા જન્મ માં જગત નો પ્રતિભાસ થાય છે.
આ માટે શુક્ર નું આ વૃતાંત એ દૃષ્ટાંત-રૂપ છે.