અધ્યાય-૧૧૧-દશમો દિવસ (ચાલુ) કૌરવોનો ઘેરો
॥ संजय उवाच ॥ सात्यकिं दंशितं युद्धे भीष्मायान्युद्यतं रणे I आर्ष्यश्रुंगीमहेष्वासो वारयामास संयुगे ॥१॥
સંજયે કહ્યું-એ યુદ્ધમાં દંશ રાખીને ભીષ્મ સામે લડવા તત્પર થયેલા સાત્યકિને,ઋષ્યશૃંગનો પુત્ર અલંબુશ આગળ વધતો અટકાવવા લાગ્યો,ત્યારે ક્રોધાયમાન થયેલા સાત્યકિએ તેને નવ બાણોનો માર માર્યો.એટલે સામે તે રાક્ષસે પણ સામે બાણો મૂકીને સાત્યકિને પીડિત કર્યો ને સિંહની જેમ ગર્જના કરવા લાગ્યો.એટલામાં ભગદત્ત ત્યાં આવી પહોંચ્યો ને તેણે સાત્યકિ પર પ્રહાર કર્યો એટલે સાત્યકિએ રાક્ષસ સામે યુદ્ધ પડતું મૂકીને ભગદત્ત સામે બાણોથી પ્રહાર કરવા માંડ્યો.ભગદત્તે સાત્યકિનું ધનુષ્ય કાપી નાખ્યું એટલે સાત્યકિએ બીજું ધનુષ્ય લઈને તેને વીંધી નાખ્યો.
પછી,ભગદત્તે એક ભયંકર શક્તિ ફેંકી,તો સાત્યકિએ તેને બાણોથી તોડી પાડી.ત્યારે ભાઈઓ સાથે દુર્યોધન અનેક રથો લઈને આવી પહોંચ્યો ને સાત્યકિને ઘેરી લીધો.દુર્યોધને સર્વ ભાઈઓને કહ્યું કે-'આજે એવું પરાક્રમ કરી બતાવો કે આ સાત્યકિ જીવતો જવા ન પામે.કારણકે જો સાત્યકિ માર્યો જશે તો પાંડવોનું મહાન સૈન્ય મારેલું જ છે એમ મારી માન્યતા છે'
એટલે 'બહુ સારું' કહીને દુર્યોધનની આજ્ઞા સ્વીકારીને તેઓ સાત્યકિ સામે બમણા જોરથી યુદ્ધ કરવા લાગ્યા.
બીજી તરફ,સુદક્ષિણ,અભિમન્યુ પર બાણોની વર્ષ કરીને તેને અટકાવી રહ્યો હતો,તે સમયે શિખંડી ભીષ્મ તરફ ધસી ગયો હતો.ભીષ્મ સામે ઘસતા વિરાટરાજ અને દ્રુપદને અટકાવવા અશ્વત્થામાએ અથાગ પ્રયત્ન કરીને તેમને બાણોથી વીંધવા લાગ્યો.વૃદ્ધ વિરાટરાજ ને દ્રુપદરાજ તેના પ્રહારને વારી રહ્યા હતા,તેમનું પરાક્રમ અદભુત હતું.સહદેવ સામે કૃપાચાર્યનું યુદ્ધ ચાલતું હતું તો નકુલ સામે વિકર્ણ આવી ગયો હતો.આ સર્વ અન્યોન્ય સામે ભયંકર સંગ્રામ ખેલતા હતા ત્યારે ઘટોત્કચ સામે આવેલા દુર્મુખે,અણીદાર સાઠ બાણોથી તેને વીંધ્યો.બંને વચ્ચે જીવસટોસટ સંગ્રામ થતો હતો.
ભીષ્મ તરફ આગળ ઘસતા ધૃષ્ટદ્યુમ્નને કૃતવર્મા (હાર્દીકેય)ખાળી રાખતો હતો.ને ભીમસેન સામે ભૂરિશ્રવા આવીને તેની સામે યુદ્ધ કરતો હતો.બંને જન અન્યોન્ય પર પ્રહાર કરતા હતા ને એકબીજાના દાવ ચૂકવીને યુદ્ધ કરતા હતા.ત્યારે યુધિષ્ઠિરને દ્રોણાચાર્ય રોકવા લાગ્યા હતા.યુધિષ્ઠિરની મોટી સેનાને દ્રોણાચાર્યે એટલા બધા જોશથી વારી રાખી કે જેથી તે જરા પણ આગળ વધી શકતી નહોતી.બીજી તરફ ચેકિતાન,આગળ વધતા ચિત્રસેનને અટકાવી રહ્યો હતો.અર્જુનને આગળ વધતો અટકાવવા દુઃશાસન પોતાની સર્વ શક્તિ વાપરીને પ્રયત્ન કરતો હતો.આમ પાંડવોના સર્વ મહારથીઓને અટકાવવાનો પ્રયત્ન થતો હોવા છતાં તે મહારથીઓ તમારી સેનાને મારી મારીને આકુળવ્યાકુળ કરતા હતા (58)
અધ્યાય-111-સમાપ્ત