OHM ॐ AUM-SIVOHM

Dec 20, 2011

ભાગવત-૫

બીજો સ્કંધ-ભાગ-૧

INDEX PAGE

પહેલા સ્કંધ ને ટુંક માં જોઈએ તો પરિક્ષિત ના 'અહમે' તેની બુદ્ધિ ભ્રમિત કરી,અને શ્રાપ ની પ્રાપ્તિ થઇ.

'અહમ' એક પડદો બની જીવને ઈશ્વર થી વિમુખ કરે છે.ઈશ્વરનો જ્ઞાન-પ્રકાશ રોકાય છે અને અજ્ઞાન-અંધારું થાય છે.

પરિક્ષિત શુકદેવ ને પ્રશ્ન કરે છે કે-સર્વ કાળે અને મૃત્યુ કાળે મનુષ્ય નું કર્તવ્ય શું છે?

આ સ્કંધ માં શુકદેવજી નો સીધો સાદો જવાબ એ છે કે--

"જે 'અભયપદ'(મોક્ષ પદ)ને પ્રાપ્ત કરવા માગે છે,તેને તો સર્વાત્મા-સર્વ શક્તિમાન ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ નું
શ્રવણ-કીર્તન અને સ્મરણ કરવું જોઈએ" (ભા/૨/૧/૫)

સામાન્ય પ્રમાદી માનવી 'સ્વ'રૂપ ને અહમ થી ભૂલી જઈને અનેક બંધનો પેદા કરે છે,અને અજ્ઞાન ની વૃદ્ધિ કરે છે,પણ જો પરમાત્માની શરણાગતિ (ભક્તિ યોગ) સ્વીકારવાથી - બે ઘડી પણ 'સ્વ'રૂપ નુ ભાન થાય તો તે બે ઘડી પણ ઉત્તમ છે (ભા/૨/૧/૧૨)

બંધનો માનવી ની પોતાની આગવી પેદાશ છે,નહીતર તો માનવી હરઘડી મુક્ત જ છે.

પછીના ૧૭ થી ૨૦ શ્લોક માં યોગ ના બધા અંગ બતાવી દીધા છે.

--સંસાર ની આશક્તિ અને કુટુંબ ની મમતા છોડી
--ત્રણ અક્ષર ના બનેલા 'અ ઉ મ 'પ્રણવ મંત્ર ઓમકાર નો મનમાં જપ કરવો,
--શ્વાસ ને જીતી (પ્રાણ-અપાન સમાન કરી) મન ને વશ કરવું
--બુદ્ધિ ને મન ના સહાયક કરી,ઇન્દ્રિયો ને તેના વિષય માં થી પાછા વાળી ભગવાન ના સ્વરૂપ માં મન ને સ્થિર કરી -સમાધિ માં જોડવું.
--વિષયો માંથી જો મન એકાગ્ર ના થાય તો,તેને 'વિરાટ પુરૂષ'(પરમાત્મા) ને 'ધારણા' નો વિષય બનાવી ભક્તિ યોગ થી સમાધિ માં બેસવું

ટુંક માં --આશક્તિ,શ્વાસ અને ઇન્દ્રિયો પર વિજય મેળવી,'બુદ્ધિ' ના દ્વારા મન ને ભગવાન ના સ્થૂળ સ્વરૂપ માં લગાવવું જોઈએ.

વિરાટ ભગવાન ના સ્થૂળ રૂપ નું વર્ણન કરેલુ છે.(ભા/૨/૧/૨૬ થી ૩૮)

ત્યાર બાદ વેદ માં દર્શાવેલ સદ્યોમુક્તિ અને ક્રમ મુક્તિ નું વર્ણન કરેલ છે.

આગળ વધેલા સાધકો ને ઉપયોગી થાય તેવું ષટચક્રભેદન નું ખૂબ સરસ વર્ણન છે.(ભા/૨/૨/૧૯,૨૦,૨૧)
જે અત્યારના જમાના નો સામાન્ય માનવી કરી શકે કે કેમ તે પ્રશ્ન છે.

ટુંક માં--
જીવ -- નિર્ગુણ -નિરાકાર બ્રહ્મ નું ચિંતન કરતાં કરતાં ખુદ બ્રહ્મ રૂપ થઇ જાય છે,અને મુક્ત બને છે
.(અદ્વૈત ને-એકને- પ્રાપ્ત કરી)---

હું ને મારો ઈશ્વર એમ દ્વૈત માની સાકાર ઈશ્વરની સેવા કરતાં કરતાં પણ બંને એક થઇ જાયછે ,અને મુક્ત બને છે.(દ્વૈત થી અદ્વૈત પ્રાપ્ત કરી )---

જુદી જુદી પ્રકૃતિ ના મનુષ્યો ના અનુસાર જુદા જુદા જુદા 'દેવો' અને આવા મનુષ્યો ની 'કામના' અનુસાર કયા કયા દેવોની આરાધના કરવી તે બતાવી ,

છેલ્લે કહેછે કે,જે બુદ્ધિમાન છે,તે-ભલે નિષ્કામ હોય કે કામનાથી યુક્ત હોય,પણ જો મોક્ષ ઈચ્છતો હોય તો તેને
પુરુષોત્તમ ભગવાન ની આરાધના કરવી જોઈએ.(ભા/૨/૩/૧૦)

આમ બીજા સ્કંધ ના આ પહેલા ત્રણ અધ્યાય માં ભાગવત નો બધો સાર બોધ આવી જાય છે.
પરિક્ષિત ને જે ઉપદેશ કરવાનો હતો તે આ ત્રણ અધ્યાય માં કર્યો છે.ત્યાર બાદ રાજા નું ધ્યાન વિષય તરફ ના જાય તે માટે બધાં ચરિત્રો કહ્યા છે.

INDEX PAGE

Dec 19, 2011

ભાગવત-૪

સ્કંધ-૧ (ભાગ-૨)

INDEX PAGE

અત્યંત વિચક્ષણ અને ઉચ્ચ બુદ્ધિ-જ્ઞાન ધરાવનાર વ્યાસે કૌશલ્યતાથી મહાભારત ના વિવિધ પ્રકારના પાત્રો સર્જી
વાર્તા રૂપે વેદ ના ગૂઢ જ્ઞાન ને સમજાવ્યું.જેમાં સતત પ્રવૃત્તિ માર્ગ નું (કર્મ) નું પ્રાધાન્ય બતાવ્યું છે.

મહા જ્ઞાની હોવા છતાં વ્યાસને સમય જતા પુત્રેષણા થયેલી અને પુત્ર શુકદેવ ના આગમન પછી પુત્ર ની આશક્તિ પણ થયેલી.વળી જેને પોતે જ-- જે બ્રહ્મનું -દેવ- 'કૃષ્ણ' રૂપે અવતરણ કર્યું હોય , તેના પ્રતિ 'ભક્તિ' ની કમી રહી ગયેલી.અને પોતે આટ આટલા પ્રયત્નો અને લખાણ પટ્ટી કર્યા પછી પણ સામાન્ય માનવી માં ભક્તિભાવ પેદા કરી શક્યા નથી,કે પોતાનું જ્ઞાન લોકો ને સમજાવી શક્યા નથી તેનો અસંતોષ પેદા થઇ વ્યાકુળ થયાં છે.

નારદ જી નું આગમન થયું છે,કહે છેકે-
"તમે બધું કર્યું પણ ભગવાનના યશગાન ગાયા નથી.હરિ કીર્તન વગર હરિ પ્રસન્ન થતાં નથી,અને જ્ઞાન અધૂરું રહે છે.તમે એવી કથા લખો કે કન્હૈયો સર્વ ને વહાલો લાગે.અને સંસાર ની આશક્તિ છૂટે."
આમ કહી તે પોતાનો પૂર્વ ઇતિહાસ કહે છે.અને 'ભક્તિ' અને 'હરિકિર્તન' ની પ્રાધાન્યતા બતાવે છે.

વ્યાસજી હવે નદીકિનારે બેસી કૃષ્ણલીલા (ભક્તિ) પર લખવા બેસી 'ભાગવત' નું સર્જન કરે છે.
અને આ ભાગવત કથા તેમણે પોતાના નિવૃત્તિ પરાયણ પુત્ર શુકદેવ ને ક્રમ થી ભણાવી.

હવે જે ચાર શ્લોકો છે,તે આખા ભાગવત નો સંક્ષિપ્ત માં અર્થ છે.

"ભક્તિ યોગ વડે સારી રીતે નિશ્ચલ કરેલા મનમાં -પ્રથમ ઈશ્વરનું અને પછી તેના આશ્રયે રહેલી માયા નું તેમણે દર્શન કર્યું.
તેમણે જોયું કે-માયા વડે મોહિત થયેલો -જીવ -એ- પોતે માયાના ત્રણ ગુણો વગરનો હોવા છતાં ત્રણે ગુણો વાળો માની લે છે.અને
પોતાનું 'સ્વ'રૂપ ભૂલી જાય છે.---પાછું -આવું માનવાથી થતા-અનર્થો પણ પોતે કરેલા છે.એવું ય માને છે.આવા અનર્થો થી
શાંતિ માટે એક માત્ર ઉપાય ભક્તિ યોગ છે.--આ સમજાવવા માટે તેમણે ભાગવત ની રચના કરી" (ભા/૧/૭/૪-૫-૬)

હજુ ભાગવત ની કથાની શરૂઆત થઇ નથી,પણ જેમાં થી શ્રી કૃષ્ણ ની અનેક કથા ઓ નીકળે તે મહાભારત ના અંત ભાગ નું થોડુંક વિવરણ કરી,પરીક્ષિત સુધીની પૂર્વ ભૂમિકા નું વિવરણ ચાલુ છે.

--મહાભારત નું યુદ્ધ ખતમ થયું છે,ત્યારે અશ્વસ્થામા દ્રૌપદી ના બધા પુત્રો ની હત્યા કરે છે.શોક માં ડૂબેલી દ્રૌપદી ને અર્જુન આશ્વાસન આપી ,અશ્વસ્થામા ને પકડી તેની સમક્ષ હાજર કરે છે,ત્યારે દ્રૌપદી ના કહેવાથી અને કૃષ્ણ ની સલાહ થી અર્જુન તેન મસ્તક નો મણિ અને કેશ કાપી માનભંગ કરી જવા દે છે.
--અભિમન્યુ ની પત્ની ઉત્તરા ના પેટમાં રહેલા ગર્ભ (પરીક્ષિત) ની કૃષ્ણ બ્રહ્માસ્ત્ર થી રક્ષા કરે છે.
--બાણશૈયા પર સુતેલા ભીષ્મે પાંડવોને ધર્મોપદેશ કર્યો.અને કૃષ્ણ ની સ્તુતિ કરી દેહત્યાગ કર્યો.
--કૃષ્ણ પછી દ્વારકા પધારે છે.
--વિદુરના ઉપદેશ થી ધૃતરાષ્ટ્ર વનમાં જાય છે.અને પાંડવો રાજ્ય સંભાળે છે.
--પાંડવોના એક માત્ર વંશજ -પરીક્ષિત નો જન્મ થાય છે.
--પાંડવો હિમાળે હાડ ગાળવા જાય છે અને કૃષ્ણ માનવ શરીર નો ત્યાગ કરે છે.
--પરિક્ષિત રાજ્ય ચલાવે છે.
--એક દિવસ રાજા ના વેશ માં 'કલિયુગ' જયારે ગાય અને બળદ ને મારતો હોય છે ત્યારે પરિક્ષિત કલિયુગને શિક્ષા કરવા તલવાર ઉગામે છે.કલિયુગ શરણે આવી -ક્યાંક રહેવા માટે જગા ની માગણી કરી અભય વચન માગેછે.
--ઉદાર પરિક્ષિત તેને રહેવા પાંચ સ્થાન આપે છે.
૧/ જુગાર (માં અસત્ય રૂપે)--૨/ મદિરાપાન(માં મદ રૂપે)--૩/ સ્ત્રી(માં કામ રૂપે)--૪/ હિંસા(માં દયાનાશક ક્રૂરતા રૂપે)--૫/ સોનું(માં વેર રૂપે)
--આમ તો શ્રી કૃષ્ણે પૃથ્વી પર થી વિદાય લીધી ત્યારેજ 'કલિયુગ' નું આગમન થઇ ચૂક્યું હતું, (ભા/૧/૧૮/૬)
પણ દ્વેષ થી મુક્ત પરિક્ષિત ના રાજ્ય માં તેનું કંઇ ઉપજતું નહોતું. પણ હવે તેને મોકળાશ મળી.

--એક દિવસ મૃગયા કરતાં પરિક્ષિત ને તરસ લાગી ત્યારે તે જંગલમાં સમીક ઋષિના આશ્રમે ગયો ત્યારે
સમીક ધ્યાન માં બેઠેલા હતા અને પોતાને માનપાન ના મળતા ગુસ્સાથી તેમના ગળે સર્પ લગાવી રાજા ત્યાંથી નીકળી ગયો. સમિક ના પુત્ર શૃંગી એ આ જોયું અને ગુસ્સા થી પરિક્ષિત ને શ્રાપ આપ્યો કે-
'સાતમે દિવસે તક્ષક નાગ કરડી તારું મૃત્યુ થશે'
--આમ સાત દિવસ માં આવનારા મૃત્યુ ના વિચાર થી પરિક્ષિત માં વૈરાગ્ય આવ્યો અને ગંગા કિનારે જઈ અનશન લઇ ,અનન્ય ભાવે કૃષ્ણ ચરણ નું ધ્યાન કરવા લાગ્યો.
--એકત્રિત થયેલા ઋષિ મુનીઓ માં શુકદેવજી નું આગમન થયું છે.એમને પરિક્ષિત પ્રશ્ન કરે છે----

"સર્વ કાળે અને ખાસ કરીને મરણ કાળે શરીર,ઇન્દ્રિયો અને અંતઃકરણ દ્વારા કરવા યોગ્ય પવિત્ર કાર્ય શું છે?" (ભા/૧/૧૮/૨૪)

-----પહેલો સ્કંધ સમાપ્ત -----

INDEX PAGE

ભાગવત-૩

સ્કંધ -૧ (ભાગ-૧ )

INDEX PAGE

ભાગવત નાં પહેલા સ્કંધ માં ભાગવત ની પૂર્વભૂમિકા છે.

વેદ વ્યાસ અસંતોષ થી વ્યાકુળ છે.નારદજી આ વ્યાકુળતા નું નિવારણ સમજાવે છે.
અને વ્યાસ-- ભાગવતની રચના કરે છે.

અહીં થોડું -વ્યાસ ની વ્યાકુળતા શા માટે હતી તે સમજવું જરૂરી છે.થોડી ભૂતકાળ પર નજર કરીએ તો ------

'યુગ' પરિવર્તન થતાં દ્વાપર યુગ માં વ્યાસ નો જન્મ થયો.તે ભૂત અને ભવિષ્ય ને જાણતા હોઈ --તેમણે જોયું કે-ભવિષ્ય ના મનુષ્યો ભૌતિક પદાર્થો પ્રત્યે આશક્તિ વાળા અને અશ્રદ્ધા વાળા હશે.અને સત્ય-પરમાત્મા થી વિમુખ થશે.એટલે સર્વ મનુષ્યો ને સત્ય-પરમાત્મા થી દૂર ના જાય અને તે વિષેનું જ્ઞાન ટકી રહે તે માટે,પોતાનું સર્વ જ્ઞાન ઠાલવીને ચાર વેદ ની રચના કરી.પરંતુ બન્યું એવું હશે કે -આ જ્ઞાન અમુક અતિ બુદ્ધિશાળી વ્યક્તિ ઓ જ પચાવી શક્યા.એટલે ફરીથી આ વેદો ના નાના નાના ભાગો થઈને ઉપનિષદો બન્યા. પણ ફરીથી એવુંજ થયું -કે મંદ બુદ્ધિ જીવો આ પણ પચાવી શકે તેવા નહોતાં.
(વળી વ્યાસે વેદો પર અધિકાર અમુક વર્ગ પુરતો મર્યાદિત રાખેલો.)

એટલે વ્યાસે વિચાર્યું કે -જો ઉદાહરણ-દ્રષ્ટાંતો કે વાર્તા રૂપે આ જ વેદનું તત્વ જ્ઞાન કહેવામાં આવે તો -તે સામાન્ય માનવી સમજી શકે,અને જેના પર સર્વ વર્ગ ના અધિકાર હોય,તેવી કોઈ રચના કરવી જોઈએ,-આમ તેમણે 'મહાભારત' પુરાણ ની રચના કરી (૧/૪/૨૫ )

થોડું વિષયાંતર કરીને મહાભારત ના પાત્રો ની રચના વિષે જાણવાનો પ્રયત્ન કરીએ.

નિરાકાર પરમાત્મા (બ્રહ્મ) ને ના સમજનારા માટે તેના અવતાર રૂપ દૈવિક સંપતિ ધરાવતા 'દેવ'(અને દેવી) નું મનુષ્ય રૂપે પૃથ્વી પર અવતરણ કર્યું. અહીં 'કૃષ્ણ' આનું મુખ્ય ઉદાહરણ છે.જે નિર્ગુણ છે.

આનાથી વિરુદ્ધ દુર્ગુણો ધરાવનાર-વિષયાશકત -ખાલી પ્રાણ ને પોષણ કરનારી જ પ્રવૃત્તિ કરનાર -આસુરી સંપત્તિ ધરાવનાર,અસુરો ના પાત્રો બનાવ્યા.
બ્રહ્માંડ હોય,પૃથ્વી હોય કે શરીર હોય,સર્વ જગાએ આ આસુરી સંપત્તિ અને દૈવિક સંપતિ નો સંગ્રામ ચાલતો રહે છે.

સામાન્ય માનવી માં આસુરી સંપત્તિ નો પ્રાદુર્ભાવ બહુ જલ્દી થી -સંગ્ થી,વાતાવરણ થી,કે પછી સંસ્કાર થી અનાયાસ જ થાય છે.અને સતત વૃદ્ધિ પામતો રહે છે. જ્યાર સારા સંગ્ થી ,વિચારોથી અને પ્રયત્ન થી દૈવી સંપત્તિ નો પ્રાદુર્ભાવ પછી થી થાય છે.

એટલે જ અસુરો મોટા અને દેવો નાના એવું બૃહદારણ્યક ઉપનિષદ માં વર્ણન છે.

ઉદાહરણ રૂપે હવે જો કૌરવો અને પાંડવો જોઈએ તો-
કૌરવો આસુરી સંપત્તિ વાળા છે.અને પાંડવો દૈવિક સંપત્તિવાળા છે.

કૌરવો માં મુખ્ય બે પાત્રો--માં

--મોહ,આશક્તિ અને 'અવિવેક' થી માનવી છતી આંખે અંધ જેવો છે-તે સમજાવવા ધ્રુતરાષ્ટ્ર ને અંધ બતાવ્યો છે.
--કામ (પોતાની પાસે જે નથી તે પામવાની ઈચ્છા)અને લોભ (પોતાનું નહી ગુમાવવાની ઈચ્છા) માનવી ના દુશ્મન છે. તે બતાવવા કામી-વિષયી અને લોભી દુર્યોધન નું પાત્ર બનાવ્યું.
--આ મોહ,કામ અને લોભ-જેમ - સઘળા 'શરીર' ના ક્ષેત્ર નો કબજો કરી લે છે,
તેમ આ બંને એ (આસુરી સંપત્તિ એ)સઘળું રાજ્ય પડાવી પાડ્યું છે.

સામે ની બાજુ એ પાંડવો દૈવી સંપત્તિ ધરાવે છે.
--પાંડુ એ 'વિવેક' છે. અને કુંતી અને માદ્રી બંને -શક્તિ (બુદ્ધિ) છે.
--આ બંને સ્ત્રી ઓ એ પંચ મહાભૂતો ને આકર્ષી પાંચ પુત્રો ઉપજાવ્યા છે.(પતિ ના સમાગમ થી નહી !!!)
--આકાશ તત્વ થી (સત્ય થી-ધર્મથી) સધર્મી--યુધિષ્ઠિર
--વાયુ તત્વ થી બલ્વિષ્ઠ,સાહસિક---ભીમ
--તેજ તત્વ થી મંદ -વૈરાગ્ય વાળો અર્જુન
--જલ તત્વ થી વિક્ષેપો દૂર કરનાર નકુલ
--પૃથ્વી તત્વ થી ભક્તિ વાળો,આત્મદેવ ની જોડે રહેનાર સહદેવ

આ દૈવી સંપત્તિ ધરાવનાર પાંચ પાંડવો ના સહાયક નેતા ,સારથી,મિત્ર કૃષ્ણ (આત્મદેવ) બતાવ્યા છે.
જે સદાય સાચું માર્ગદર્શન અને સાચો રસ્તો બતાવનાર છે.

આમ મહાભારત ના બીજા પાત્રો ના નામ પરથી પણ આવી સરખામણી પર ઘણો પ્રકાશ પાડી શકાય તેમ છે.

હવે પાછા મૂળ વિષય પર પાછા ફરીએ.

INDEX PAGE

Dec 18, 2011

ભાગવત-૨

ભાગવત મહાત્મ્ય અને ભાગવત સાર.

INDEX PAGE

ભાગવત ની શરૂઆત માં ભાગવત નું મહાત્મ્ય નું વર્ણન છે.

"મનુષ્ય જન્મ પરમાત્મા નાં દર્શન કરવાથી જ સફળ થાય છે.માત્ર મનુષ્ય ને જ બુદ્ધિ શક્તિ આપી છે ,
કે જેનો સદુપયોગ કરી 'આત્મ ' 'સ્વ' રૂપ ને જાણી પરમાત્માને ને જાણી શકાય છે."

વેદની ભાષા ગૂઢ છે,જેનો અર્થ સામાન્ય માનવીની સમજ માં આવતો નથી,આથી 'વેદ'ના જ
સિદ્ધાંતો,દ્રષ્ટાંતો દ્વારા રોચક બનાવી વ્યાસજી એ ભાગવત કથા બનાવી છે.

જ્ઞાન અને વૈરાગ્ય ની મૂર્છા ભક્તિ નાં સંગ્ થી દૂર થાય છે.તેનું નારદ અને ભક્તિ નું
દ્રષ્ટાંત આપેલું છે.

પછી બીજું આત્મદેવ નું દ્રષ્ટાંત છે.પુત્ર ની ઝંખના,સ્ત્રી ચરિત્ર,અને પુત્ર પ્રાપ્તિ માટે મળેલું
ફળ ગાયને ખવડાવી દેવાથી ગોકર્ણ નો જન્મ,સાથે સાથે બહેન નો પુત્ર ધન્ધુકારી
ને ઘરમાં પુત્ર તરીકે સ્થાપિત કરે છે.જે સમય ની સાથે કુમાર્ગે ચડી જઈ કુપુત્ર બની
આત્મદેવ ને નિરાશા આપે છે,ત્યારે ગોકર્ણ પિતાને ઉપદેશ આપે છે,

જે ભાગવત નાં સાર રૂપ છે.

"આ દેહ હાડકા,માંસ અને રુધિર નો પિંડ છે,જેને -મારો- માનવાનો છોડી દો,
સ્ત્રી-પુત્રાદિ માં થી મમતા ઉઠાવી લો.આ સંસાર ક્ષણ ભંગુર છે.એમાંની કોઈ વસ્તુને
સ્થાયી સમજી તેમાં રાગ ના કરો.અને એક માત્ર વૈરાગ્ય ના રસિક બની,ભગવાન ની
ભક્તિ માં લાગી જાઓ," (ભા.મ.૭૯)

"ભગવદ ભજન એ મોટામાં મોટો ધર્મ છે,બીજા સર્વ લૌકિક ધર્મ નો ત્યાગ કરો.
કામ તૃષ્ણા ને ત્યજી દો,બીજા નાં ગુણ દોષ વિચારવાનું છોડી દો,અને
ભગવાન ની સેવા અને કથા રસ નું પાન કરો" (ભા.મ.૮૦)

ધન્ધુકારીના અપમૃત્યુ થી પ્રેતયોની ની પ્રાપ્તિ અને તેમાંથી મુક્ત થવા
ગોકર્ણ નું ભાગવત કથા નું કહેવું ,તેવી કથા છે,

INDEX PAGE

Dec 17, 2011

ભાગવત-૧

ભાગવત કથા(ભાગવત રહસ્ય)

વક્તા–સંત શ્રી ડોંગરેજી મહારાજ

ઈન્ટરનેટ પર-પ્રસ્તૂતકર્તા-અનિલ શુક્લ નવી શ્રેણી નું લખાણ .....

.................................................................................................
ચતુશ્ર્લોકી (ચાર શ્ર્લોક નું) ભાગવત (૨/૯/૩૨,૩૩,૩૪,૩૫ )

૧-
---સૃષ્ટિ ના પહેલાં કેવળ હું(બ્રહ્મ)જ હતો
(હુ જ હતો..એટલે કે તે વખતે હું બીજું કશું કંઇ કરતો નહોતો ,માયા અંતર મુખ પણે મારામાં લીન હતી )
---સૃષ્ટિ પછી પણ હું જ રહું છું. (પ્રલય પછી જે બાકી રહે છે તે)
---સૃષ્ટિ જે હાલ (જગત) દેખાય છે તે હું જ છું.

ટુંક માં ત્રણે કાળ -ભૂત-ભવિષ્ય -અને વર્તમાન માં મારી સત્તા (હોવા પણું )વ્યાપક છે.............( ૨/૯/૩૨ )

૨.
---”માયા “ ને લીધે, મારું “આત્મા" રૂપ “અંશ “ પણું (આશ્રય પણું ) દેખાતું નથી.
---જેવી રીતે શરીર ના ધર્મો જ દેખાય છે.પણ ખરી રીતે તે નથી.........................................(૨/૯/૩૩)

[નોધ - શરીર ના ધર્મો------- દેહ ધર્મ -(દુબળા-જાડા પણું ),ઇન્દ્રિય ધર્મ -( બહેરા -કાણા પણું ),
પ્રાણ ધર્મ-(ભુખ-તરસ ),અંતઃકરણ ધર્મ -(સુખ-દુઃખ)]

૩.
---જેમ પંચમહાભૂતો પ્રત્યેક ‘ભૌતિક પદાર્થ' માં સૃષ્ટિ ની પછી
-દાખલ થયેલા છે અને ….........( જે દેખાય છે)
-દાખલ થયેલા પણ નથી …......( સૃષ્ટિ ની પૂર્વે “ કારણ “ રૂપે ત્યાં રહેલા જ છે )
---તેમ ‘હું' પણ તે મહાભૂતો અને ભૌતિક પદાર્થો માં

-રહ્યો છું અને
-નથી પણ રહ્યો ….....................................................................................................(૨/૯/૩૪ )

૪.
---આવી મારી “ સર્વત્ર “ સ્થિતિ છે.
---આત્મા -નું તાત્વિક સ્વરૂપ જાણવા ઇચ્છતા પુરુષે માત્ર એટલું જ જાણવાનું બસ છે કે -
-જે વસ્તુ
-અન્વય ( આત્મા નું ભાન થવું -તે-અન્વય )(આ બ્રહ્મ છે-આ બ્રહમ છે )
અને
-અતિરેક ( આત્મા નું ભાન થવાથી -દેહ નું વિસ્મરણ થવું તે-અતિરેક )(આ બ્રહ્મ નથી-આ બ્રહ્મ નથી )
થી
-સર્વ સ્થળે
-સર્વદા છે
-તે
-” આત્મા “ છે. …............................................................................................( ૨/૯/૩૫ )

ભાગવત -૨

Dec 16, 2011

માન્યતાઓ ..

.

બચપણ થી લઈને અત્યારની ઉંમર સુધી આપણે આજુબાજુના
જે જે વાતાવરણ માંથી પસાર થઇ ગયા તે આપણી બુદ્ધિ
પર એક યા બીજી રીતે કોઈ ને કોઈ અસર છોડી જાય છે.

આ બુદ્ધિ પર ની અસર માન્યતા માં પરિવર્તિત થાય છે.

અને આપણ ને ખબર પણ નથી પડતી અને આપણે
કોઈ વિશિષ્ઠ પ્રકારની પોતાની પર્સનાલીટી ઉભી
કરી દઈએ છીએ.

સહુથી વિચિત્ર બાબત તો ત્યારે થાય છે કે -
જયારે આપણે એ પર્સનાલીટીને જડ ની જેમ ચોંટી રહીએ છીએ.

ઉદાહરણ તરીકે -
આપણ ને કોઈએ થપ્પડ મારી -એટલે આપણે ગુસ્સે થયા.
અને સામી થપ્પડ મારી દીધી.સામે વાળો ભોંઠો પડી ગયો
અને ભાગી ગયો.
આમ આપણ ને સફળતા મળી.

અહીં આપણી કેટલીક માન્યતા ઓ બની ગઈ.

માનો કે આવું બે ત્રણ વખત બને તો --
ધીરે ધીરે આપણી પર્સનાલીટી કૈક આવી બને.

"હું બહુ ગુસ્સા વાળો છું.
મારામાં ખૂબ તાકાત છે .
લોકો ને આ વાતની ખબર છે કે હું આવો છું .
એટલે લોકો મારાથી ગભરાય છે."

આમ મારો એક અહમ પણ પેદા થાય છે.

અને સમય બદલાય પણ આપણે આ પર્સનાલીટીને ચોંટી રહેવામાં
એક વધારાની મહેનત પણ કરવી પડે છે.

આવી તો જુદી જુદી કેટલીએ જાતની પર્સનાલીટી ઓ ને આપણે આસપાસ
જોતા હોઈએ છીએ.

--ગરીબ ગાય જેવો છે
--બધું યાદ રહે પણ આંકડા યાદ ના રહે
--ખાધા પછી ગળ્યું ખાવું જ પડે
--ફલાણી વસ્તુ નો બહુ શોખ
--ફલાણી વસ્તુ નો બહુ ડર લાગે

આવી જુદી જુદી વ્યક્તિઓને મળીએ તો તેના પરથી જુદીજુદી
માન્યતા ઓ તૈયાર થાય.

ભગવાન વિષે પણ કૈક આવું જ બને છે.
લોકો પોતાના જુદા જુદા અનુભવ પછી ભગવાન વિષે પણ
જુદું જુદું બોલતા હોય છે.

બહુ વખત પહેલાં સાંભરેલુ એક ઉદાહરણ યાદ આવે છે.

એક ભાઈ નું ઘર ગામ ના છેડે સ્મશાન ની બીજી બાજુ હતું.
ગામ માં જવા આવવા તેમણે ત્યાંથી પસાર થવા સિવાય કોઈ રસ્તો નહોતો.
ભાઈ ને ભૂત નો બહુ ડર લાગે એટલે રાત થતા પહેલાં તે ઘરમાં આવી જાય.

એક વખત કોઈ ફકીરે તેને એક માદળિયું આપ્યું.
અને તે ગળામાં લટકાવી હવે અડધી રાતે સ્મશાન માંથી પસાર થઇ જતા.

ભૂત તો ત્યાં હતું જ નહી -ભૂત ની માન્યતા હતી.

હવે માન્યતા બદલાઈ ગઈ.

તે ભાઈ હવે ચોવીસે કલાક હર ક્ષણે તે માદળિયા ને ચેક્ કરી લેતા.
નહાતી વખતે પણ કાઢે નહી.
હવે ડર અને માન્યતા બીજી થઇ કે --
જો આ માદળિયું ખોવાઈ જશે તો શું?

કદાચ કોઈ આવી હવે માદળિયું ના ખોવાઈ જાય તે માટે માદળિયું આપે !!!!